Μουσικοθεραπεία και αυτισμός

Η μουσικοθεραπεία είναι μία καλά δομημένη και αποτελεσματική τεχνική, κατά την οποία μέσω μουσικής, τα άτομα που εμπλέκονται δύναται να βελτιώσουν στην λειτουργικότητά τους. Η μουσικοθεραπεία εφαρμόζεται σε πολλά πλαίσια και σε ένα ευρύ φάσμα γνωστικών, συναισθηματικών και σωματικών προβλημάτων, με τεράστια επιτυχία και απήχηση.

Επικεντρώνοντας στις αναπτυξιακές διαταραχές, η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο με αυτισμό, στην ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, στην μείωση των επίπεδων του στρες, ακόμα και στην μείωση της στερεοτυπίας. Η μουσικοθεραπεία ωστόσο δεν είναι το ίδιο με την μουσική αλληλεπίδραση ή την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Η μουσικοθεραπεία έχει συγκεκριμένες τεχνικές, στόχους και διαδικασίες που ακολουθεί. Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου από την άλλη, μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο μέσα στο φάσμα, όπως μπορεί να βοηθήσει και ένα εκτός.

Ποια τα οφέλη για ένα άτομο με αυτισμό;

Η μουσικοθεραπεία όπως είπαμε και παραπάνω μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο με αναπτυξιακές διαταραχές στην βελτίωση της επικοινωνίας του, των κοινωνικών δεξιοτήτων του και των αισθητηριακών δυσκολιών του. Επίσης μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να ελέγξει, για παράδειγμα, καλύτερα την συμπεριφορά του. Πολλές είναι οι έρευνες που επιβεβαιώνουν ότι η εφαρμογή αυτής της μορφής θεραπείας, βοηθάει στην ανάπτυξη και γνωστικών και κινητικών δεξιοτήτων, ενώ ενισχύει την αυτοδιάθεση του ατόμου και την αυτοκυριαρχία του.

Οι παρεμβάσεις αυτής της μεθόδου είναι εξατομικευμένες. Ο θεραπευτής δημιουργεί ή βρίσκει μουσική η οποία ταιριάζει σε κάθε άτομο χωριστά και η οποία φυσικά ταιριάζει και με τους στόχους που έχουν τεθεί. Η διαδικασία μπορεί να εμπλέκει το ίδιο το άτομο με αυτισμό να παίξει μουσική ή να δημιουργήσει ήχους, μπορεί όμως και να είναι δεκτική, δηλαδή, ο μουσικοθεραπευτής να είναι αυτός που ερμηνεύει τα μουσικά κομμάτια και ο θεραπευμένος, με την βοήθεια του ρυθμού, για παράδειγμα, να προσπαθεί να μάθει μία κοινωνική ιστορία ή ένα σενάριο, το οποίο θα βελτιώσει τις επικοινωνιακές του δεξιότητες.

Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι τα άτομα με αυτισμό είναι ιδιαιτέρως δεκτικά στα μουσικά ερεθίσματα. Καθώς η μουσική είναι από μόνη της ένα κίνητρο, λειτουργεί ως “φυσικός” ενισχυτής για τις επιθυμητές συμπεριφορές, ενώ σε πολλές περιπτώσεις παιδιών με ευαισθησία σε συγκεκριμένους ήχους και συχνότητες, έχει φανεί ότι η κατάλληλη μουσικοθεραπευτική παρέμβαση έχει απευαισθητοποιήσει τα “ενοχλητικά” ερεθίσματα, βοηθώντας έτσι τον θεραπευόμενο να είναι λειτουργικότερος και λιγότερο ευαίσθητος.

Πριν την έναρξη οποιασδήποτε παρέμβασης ο μουσικοθεραπευτής αξιολογεί τα δυνατά και αδύναμα σημεία ενός παιδιού και αναπτύσσει εν τέλει την κατάλληλη παρέμβαση, η οποία και έχει συγκεκριμένους στόχους και αντικείμενο. Η παρέμβαση μπορεί να είναι ατομική ή και ομαδική, ανάλογα τις ανάγκες του κάθε παιδιού.

Η όλη διαδικασία μπορεί να βασίζεται στην αυτοσχεδιαστική διάθεση του θεραπευτή ή στην χρήση συγκεκριμένων τραγουδιών και ήχων, τα οποία έχουν από πριν μελετηθεί. Στην πρώτη περίπτωση ο θεραπευτής χρησιμοποιεί, για παράδειγμα, την φωνή του ή κάποιο μουσικό όργανο για να ανταποκριθεί στους ήχους του παιδιού και με αυτό τον τρόπο, να το ενισχύσει να δημιουργήσει και να χρησιμοποιήσει, την δική του “μουσική” γλώσσα. Στόχος σε αυτή την περίπτωση, είναι η δημιουργία ενός οικείου περιβάλλοντος μέσα στο οποία το παιδί θα μπορεί να εκφράσει αυτό που θέλει, να βιώσει ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων και να ανακαλύψει και να κατανοήσει τί σημαίνει αμφίδρομη επικοινωνιακή σχέση.

Στην δεύτερη περίπτωση, η χρήση συγκεκριμένων ήχων και τραγουδιών έχει σκοπό να “ακολουθήσει” την διάθεση του παιδιού και τις αναπτυξιακές του ανάγκες, την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Για παράδειγμα ο μουσικοθεραπευτής μπορεί να ανταποκριθεί, χωρίς λόγια και σωματική παρέμβαση, σε ένα ξέσπασμα θυμού, στο κλάμα ή στην στερεοτυπική κίνηση, μέσω ενός μουσικού κομματιού. Σκοπός σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις, είναι η ανακούφιση τους θεραπευόμενου, μέσα από μουσικά μοτίβα, τα οποία θεωρούνται κατάλληλα για την παρούσα στιγμή.

Σε γενικές γραμμές, η μουσικοθεραπεία θεωρείται εναλλακτική μορφή θεραπείας και παρέμβασης. Στην περίπτωση των αναπτυξιακών διαταραχών ακολουθεί κυρίως συμπεριφοριστικά πρότυπα στις τεχνικές της και οι στόχοι και οι εφαρμογές της μπορούν να ποικίλουν, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου.

Γονείς, λοιποί θεραπευτές, ψυχολόγοι και κυρίως τα ίδια τα άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές, δείχνουν να αντιλαμβάνονται την σπουδαιότητα και να ωφελούνται σε πολλαπλά επίπεδα από την μουσικοθεραπευτική παρέμβαση, κάνοντάς την έτσι, όλο και πιο δημοφιλή και περιζήτητη.

Πηγή: autism.about.com