Συμβουλές αποτελεσματικής μελέτης

Τα σχολεία ανοίγουν. Αγωνία υπάρχει τόσο από γονείς και κηδεμόνες, όσο και από τα ίδια τα παιδιά, μερικά από τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν πρώτη φορά μία τέτοια κατάσταση. Η διαδικασία της μελέτης στο σπίτι μπορεί να γίνει εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη, ειδικά για ένα μαθητή με αυτισμό. Όσο για τους γονείς και κηδεμόνες, η διαδικασία είναι απαιτητική, καθώς πρέπει να εφιστούν την προσοχή τους, όχι μόνο στις ακαδημαϊκές απαιτήσεις των εργασιών, αλλά και σε εξωγενείς παράγοντες (όπως οι ήχοι, το φως…), οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν ανά πάσα στιγμή σε ένα ξέσπασμα.

Παρακάτω σας δίνουμε μικρές συμβουλές, οι οποίες κάθε αυτές μπορεί να μην λειτουργήσουν (καθώς κάθε παιδί με αυτισμό είναι εντελώς διαφορετικό και μοναδικό), θα δώσουν όμως έναυσμα στην φαντασία σας και τη δημιουργικότητά σας.

Για αρχή έχετε κατά νου ότι μπορεί να χρειαστεί να προσπαθήσετε ξανά και ξανά για να καταλήξετε τί είναι αυτό που ταιριάζει στο δικό σας το παιδί βάσει φυσικά και των αναγκών του.

Πάμε για αρχή στις φυσικές ανάγκες του παιδιού:

Ο μαθητής, όταν γυρίζει στο σπίτι, πώς είναι; Εξαντλημένος; Πεινασμένος; Γεμάτος ενέργεια; Κάθε απάντηση έχει και την δική της τακτική, καθώς σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να αναγκάσουμε ένα παιδί, σε τέτοια κατάσταση, να είναι αποδοτικό στην μελέτη του. Παρατηρήστε και κρατήστε σημειώσεις για το παιδί σας. Αν είναι πεινασμένος, προσφέρετέ του να φάει κάτι λίγο πριν την μελέτη. Αν είναι εξαντλημένος (μην ξεχνάμε το σχολείο και ειδικά η αυλή του, είναι πηγές ερεθισμάτων), αφήστε το παιδί να ξεκουραστεί, πριν ξεκινήσετε. Αν έχει ενέργεια και υπερένταση, πηγαίνετε μία βόλτα, κάντε ασκήσεις χαλάρωσης μαζί, αφήστε το παιδί να παίξει με το κατοικίδιό σας και γενικά δείτε τί είναι αυτό που θα τραβήξει την ενέργειά του και αφήστε το να το κάνει.

Αν το παιδί σας, χρειάζεται και κατά τη διάρκεια της μελέτης κάτι για να απασχολεί τα χέρια του ή το στόμα του, αφήστε το να έχει κάτι μαζί του (για παράδειγμα μία μικρή μαλακή μπάλα - antistressball). Μπορεί επίσης να το βοηθάει στην συγκέντρωσή του και στην διατήρηση της ηρεμίας του, το να κάθεται σε μία κουνιστή καρέκλα ή σε μία μπάλα ασκήσεων.

Επόμενο θέμα είναι αυτό της οργάνωσης των σχολικών πραγμάτων και των εργασιών του παιδιού σας:

Αν γνωρίζετε ότι το παιδί σας γενικά ξεχνάει πράγματα και εργασίες που πρέπει να κάνει, ζητήστε την βοήθεια του δασκάλου της τάξης. Η συνεργασία σας με το δάσκαλο μπορεί να βοηθήσει (τουλάχιστον μέχρι το παιδί σας να μπορεί να ανταπεξέλθει μόνο του), παρέχοντάς σας καθημερινά πληροφορίες για τις εργασίες που ανατέθηκαν. Στο σπίτι, χρησιμοποιήστε χρωματιστά αυτοκόλλητα χαρτάκια για να επισημαίνετε στο παιδί σας τί πρέπει να κάνει και πότε. Προτείνετέ του να ξεκινάει από τα δύσκολα ή τα λιγότερα ευχάριστα μαθήματα. Προμηθευτείτε ντοσιέ, διαφορετικό χρώμα για το κάθε μάθημα. Πριν ξεκινήσετε επίσης, δώστε στο παιδί σας μία λίστα ή δείξτε του με εικόνες στη σειρά τί πρέπει να κάνει. Θυμίζετε στο παιδί σε τακτά χρονικά διαστήματα τί έχει κάνει και τί απομένει, για να το βοηθήσετε να αντιληφθεί την πρόοδό του.

Για να αποφύγετε επίσης εκνευρισμούς, αν το παιδί σας δεν βρίσκει κάτι που χρειάζεται (μία ρίγα ή ένα μολύβι) οργανώστε μαζί με το παιδί από πριν τα πράγματά του. Το παιδί έτσι θα γνωρίζει ότι η ρίγα βρίσκεται εκεί και το μολύβι εδώ. Αν δεν μπορεί να διαχειριστεί όλα τα αντικείμενα γύρω του, βοηθήστε το, βγάζοντας, ανάλογα με τις απαιτήσεις της εργασίας, τα κατάλληλα αντικείμενα. Γενικά, βοηθήστε με οποιοδήποτε τρόπο (αυτοκόλλητα, πίνακες) θεωρείτε αποτελεσματικό, να μάθει να οργανώνει το χρόνο του, τον χώρο του και τις εργασίες του.

Θέματα διάσπασης προσοχής - έλλειψης συγκέντρωσης:

Πολλά παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν για πολύ ώρα. Οι στρατηγικές που ακολουθούμε σε αυτές τις περιπτώσεις είναι για παράδειγμα, η δημιουργία ενός αποτελεσματικού προγράμματος/χρονοδιαγράμματος μελέτης, καθώς και η οπτικοποίησή του. Στο αποτελεσματικό πρόγραμμα πιθανόν να καταλήξετε μετά από κάποιες προσπάθειες, απορρίπτοντας προηγουμένως κάποιο άλλο. Ξεκινήστε με μικρά διαστήματα μελέτης, τα οποία όσο το παιδί σας προχωράει, μπορείτε να τα μεγαλώνετε. Απομακρύνετε από το περιβάλλον γύρω του ερεθίσματα (οπτικά και ακουστικά) τα οποία μπορούν να αποσυγκεντρώσουν το παιδί σας. Διατηρείτε το θρανίο του όσο πιο καθαρό γίνεται και επισημαίνετε ανά τακτά χρονικά διαστήματα την πρόοδο που έχει κάνει και τί απομένει. Βοηθήστε στο παιδί τέλος να μάθει να χρησιμοποιεί μαρκαδόρους υπογράμμισης και μικρές σημειώσεις για την μελέτη του, ώστε να μπορεί ευκολότερα να εστιάζει στα σημαντικά σημεία της εργασίας ή του κειμένου του.

Ζητήματα προσαρμοστικότητας:

Στα περισσότερα παιδιά με αυτισμό αρέσει η ρουτίνα. Εφόσον το παιδί σας δεν είναι ανοικτό σε αλλαγές, φροντίστε το πρόγραμμα μελέτης του να είναι σταθερό, τόσο στην χρονική διάρκεια και στιγμή που θα γίνει, όσο και στον χώρο. Αν για παράδειγμα κάνει τις εργασίες του πάντα αμέσως μετά το σχολείο, ως μέρος της ρουτίνας του, ακολουθήστε την. Πειραματιστείτε με μικρές αλλαγές, για να δείτε μέχρι ποιο σημείο το παιδί παραμένει παραγωγικό και συνεργάσιμο. Επειδή οι ανάγκες της καθημερινότητα μας δυσκολεύουν να είμαστε 100% συνεπείς σε μία ρουτίνα, σκεφτείτε την πιθανότητα να έχετε κάποιο τρίτο άτομο (εκτός ή εντός οικογένειας) για να βοηθάει το παιδί σας στην μελέτη του.

Γενικά τώρα, παρατηρήστε το παιδί σας και κάνετε δοκιμές οι οποίες μπορούν να το βοηθήσουν στην μελέτη του. Για παράδειγμα ο φωτισμός μπορεί να είναι ελλιπής ή ο ισχνός ήχος της λάμπας φθορίου να δημιουργεί αναστάτωση. Σκεφτείτε το περιβάλλον γύρω του και τις δυσκολίες του σχετικά με αυτό. Λάβετε υπόψη τις προτιμήσεις του και τα πιθανά αγαπημένα του αντικείμενα (ένα συγκεκριμένο τραπέζι, ένα μολύβι, μία καρέκλα) και εντάξτε τα στο περιβάλλον μελέτης του. Χρησιμοποιήστε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, εκπαιδευτικά παιχνίδια, ακόμα και ορχηστρική μουσική, αν θεωρείτε ότι θα βοηθήσει το παιδί σας.

Μείνετε με ανοικτό μυαλό και ανοικτά μάτια, αποτινάζοντας την κλασική σκέψη ότι το παιδί πρέπει να μελετάει καθηλωμένο σε καρέκλα και θρανίο. Η διαδικασία της μάθησης πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν πιο ευχάριστη, ώστε το παιδί σας όχι μόνο να κατακτήσει την δεξιότητα της ουσιαστικής μελέτης και των υπόλοιπων που συνεπάγονται αυτής (συγκέντρωση, ολοκλήρωση εργασίας), αλλά και να κατακτήσει τις γνώσεις, οι οποίες απορρέουν από αυτή.

Να θυμάστε πάντα ότι κάθε παιδί με αυτισμό είναι ξεχωριστό. Οι ανάγκες του και οι προτιμήσεις του είναι μοναδικές. Οι δυσκολίες του, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να οδηγούν σε αλλαγές τόσο στο περιβάλλον μελέτης του, όσο και στις τεχνικές της. Μην ξεχνάτε τέλος, ότι κάτι που δουλεύει τώρα, μπορεί να μην δουλεύει μετά από κάποιο καιρό. Συμβουλευτείτε ειδικούς, συζητήστε με άλλους γονείς, μελετήστε, μείνετε με ανοικτό μυαλό και αρχίστε εν τέλει να πειραματίζεστε για να κάνετε την διαδικασία ευχάριστη και αποδοτική.